Matxcơva đẩy Ukraina rơi vào hỗn loạn

Thụy My

Trong bối cảnh tình hình giữa Ukraina và Nga đang căng thẳng hiện nay, nhật báo Le Monde trong bài xã luận mang tựa đề « Matxcơva đẩy Ukraina rơi vào hỗn loạn » đã nhận định : Kịch bản quen thuộc một cách tệ hại. Quen thuộc đến cả những chiếc nón trùm đầu che đi khuôn mặt của những người vũ trang tấn công vào các tòa nhà chính phủ hôm thứ Hai 07/04/2014, tại ba thành phố miền đông Ukraina.

Theo tờ báo, chưa đầy một tháng sau khi Nga sáp nhập Crimée, châu Âu không còn có thể biện hộ là bị bất ngờ, trước việc những người ly khai thân Nga tuyên bố thành lập « nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk » và loan báo một cuộc « trưng cầu dân ý » vào ngày 11/05/2014 về tương lai của khu vực.

Trong khi huy động đông đảo quân lính ở biên giới phía đông Ukraina, Nga biện bạch là không muốn tràn vào các khu vực Donbass, nơi tập trung thiểu số người nói tiếng Nga ở Ukraina. Có lẽ về điểm này thì Matxcơva nói thật.

Theo tờ báo, xâm lăng miền đông Ukraina, đối với Matxcơva, là một hoạt động quân sự và chính trị phức tạp hơn việc chiếm đóng Crimée nhiều. Dân cư ở đây không thuần nhất, người Nga sẽ gặp phải sự kháng cự thực sự của người Ukraina, và Nga không có căn cứ quân sự nào tại đây. Tuy vậy, những dấu hiệu cho thấy các vụ manh động này do Nga xúi giục là hiển nhiên, như Nhà Trắng cũng đã khẳng định. Vậy ông Vladimir Putin muốn gì ?

Mục tiêu thực tế của ông ta ngày càng rõ hơn. Điện Kremli không muốn thấy một nước Ukraina dân chủ và thân châu Âu ngay sát nách của mình. Không muốn Ukraina thành công, bởi vì như thế sẽ trở thành hình mẫu để nhìn vào mà áp dụng tại Nga. Để đảm bảo cho sự thất bại của Kiev, thì phải bắt đầu bằng việc ngăn trở cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 25/5 tới.

Đó là vì việc bầu tổng thống bằng phương thức phổ thông đầu phiếu sẽ là một giai đoạn chủ chốt trong việc hợp pháp hóa cuộc cách mạng ở Kiev, và sự ổn định tình hình chính trị Ukraina. Còn nếu ngăn không được, thì ít nhất phải phá rối cho cuộc bầu cử không thể tiến hành suông sẻ, bằng cách gieo rắc hỗn loạn ở miền đông.

Một mục tiêu khác của Matxcơva, lần này thì được thú nhận, đó là việc biến Ukraina thành một liên bang. Yêu sách này không thể chấp nhận được ! Hơn nữa, bản thân nước Nga vốn áp dụng một dạng thức liên bang tập trung hóa quyền lực một cách kỳ lạ, không có tư cách gì để đi dạy một bài học về quyền Hiến định, sự chọn lựa kiểu Nhà nước nào và quyết định về chủ quyền, mà chỉ có người Ukraina mới có thể định đoạt được.

Le Monde đặt câu hỏi vậy châu Âu muốn gì ? Và tự trả lời : Muốn xuất hiện ở phía đông Liên hiệp châu Âu một đất nước 45 triệu dân ổn định và dân chủ. Đối diện với những con người che mặt của tình báo Nga, châu Âu phải hành động một cách quang minh chính đại. Cần phải « đi đến » với Ukraina, có thật nhiều cuộc tiếp xúc, đưa sang những phái đoàn, những chuyến thăm của các dân biểu 28 nước châu Âu.

Bên cạnh đó là việc gởi hàng ngàn quan sát viên đến Ukraina hôm 25/5 tới, cung cấp các chuyên gia cho chính phủ Kiev về dự án tản quyền, thu hồi tiền bạc do bọn tham nhũng vơ vét đang gởi trong các ngân hàng, hỗ trợ công việc của các nhà đấu tranh dân chủ trong xã hội dân sự. Tóm lại, là gióng lên điệu nhạc mới, thay vì để cho ầm vang tiếng những gót giày đinh.

NATO sẵn sàng đáp trả Nga

Cũng liên quan đến Ukraina, trên mục diễn đàn của báo Le Figaro, bài viết của Tổng thư ký NATO, ông Anders Fogh Rasmussen nhấn mạnh : « NATO sẵn sàng đáp trả Nga ». Ông cũng nhắc đến tầm quan trọng của mối liên hệ giữa các nền dân chủ tự do Bắc Mỹ và châu Âu.

Ông Rasmussen nhắc lại thời điểm 65 năm về trước cũng vào tháng Tư, Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã ra đời trong một thế giới dày đặc hiểm nguy. Chiếc bóng của Liên Xô trải dài lên châu Âu, và 12 quốc gia bên này và bên kia Đại Tây Dương đã quyết định cùng hợp tác để bảo vệ nền an ninh chung. Theo với thời gian, bây giờ NATO bao gồm 28 quốc gia, bảo vệ 1 tỉ người và đóng góp vào sự ổn định của thế giới.

Nhưng theo ông, chúng ta vẫn đang sống trong một thế giới nguy hiểm, với những rủi ro còn phức tạp và bất ngờ hơn 65 năm về trước. Một số nguy cơ là mới mẻ như hỏa tiễn và tấn công tin học, số khác xưa như Trái đất, chẳng hạn mưu toan dùng vũ lực vẽ lại đường biên giới. Điều không hề thay đổi là những cam kết của NATO về các giá trị và lý do tồn tại của mình – đoàn kết làm nên sức mạnh.

Sự đoàn kết này, theo ông Rasmussen, rất rõ ràng trong câu trả lời trước vụ Nga tấn công bất hợp pháp vào Ukraina, vi phạm luật pháp quốc tế. NATO đã tăng gấp đôi số phi cơ tiêm kích giám sát không phận các nước vùng Ban-tích, tuần tiễu trên bầu trời Ba Lan và Rumani với các máy bay radar Awacs, và các đồng minh cũng tăng cường sự hiện diện tại Hắc hải.

Tổng thư ký NATO cho biết sẵn sàng sử dụng những biện pháp bổ sung, kể cả cập nhật kế hoạch quốc phòng, tăng thêm nhiều cuộc tập trận và huấn luyện. NATO đã tăng thêm hỗ trợ cho Ukraina và các đối tác khác trong khu vực, ngưng mọi hợp tác với Nga. Không có thành viên NATO nào muốn quay lại với thời kỳ chiến tranh lạnh, nhưng khi thấy Nga muốn chia cắt châu Âu thành nhiều vùng ảnh hưởng thì không làm ngơ như không có chuyện gì xảy ra cả.

Ông Anders Fogh Rasmussen cho rằng, cuộc khủng hoảng hiện nay cho thấy vấn đề quốc phòng là quan trọng hơn bao giờ hết, và mỗi quốc gia thành viên cần phải đầu tư vào một cách thích ứng : thiết bị hiện đại, tăng cường huấn luyện và hợp tác. Theo ông, tuy đây là một thử thách trong bối cảnh kinh tế hiện nay, nhưng nếu không đầu tư ngay từ bây giờ thì về lâu về dài, sẽ phải trả giá đắt hơn cho sự mất an ninh.

Nguồn: RFA, 9-4-2014